Rynek Staromiejski w Trzebiatowie położony jest w centrum miasta, w otoczeniu mieszczańskich kamienic z przełomu XVII i XVIII wieku. Pośrodku prostokątnego rynku znajduje się Ratusz zbudowany na planie czworoboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Jeszcze do niedawna rynek pełnił rolę węzła komunikacyjnego, w którym krzyżowały się drogi podróżnych relacji Kamień Pomorski – Kołobrzeg, oraz do pobliskich miejscowości nadmorskich. Za sprawą zrealizowanej obwodnicy miasta ruch kołowy w obrębie placu został ograniczony. Zazwyczaj służy mieszkańcom, którzy w jego przestrzeni załatwiają sprawy urzędowe, robią zakupy, spacerują. W południowej części rynku utworzono zorganizowany klomb, który jest jednak niedostępny dla użytkowników i nie pełni roli rekreacyjnej. Na rynku brakuje miejsc w których można usiąść i zrelaksować się. Blisko 40% powierzchni placu wokół kamienic otaczających rynek zajmują obecnie jezdnie asfaltowe. Ogranicza to swobodne korzystanie z jego powierzchni.
Wydaje się, że potencjał tego miejsca, szczególnego na mapie miasta, nie jest w pełni wykorzystany. Plac, poza funkcją urzędową pełni rolę komunikacyjną, ale nie zatrzymuje, nieokreśla przestrzeni, nie definiuje funkcji. Podporządkowany jest ruchowi kołowemu, oraz ruchowi pieszych odbywających się po obrzeżach placu, pozostawiając wolnostojący Ratusz w centralnej części wraz z niedostępną dla ludzi wyspą zieleni.
Projekt przebudowy Rynku w Trzebiatowie zakłada przede wszystkim uatrakcyjnienie miejsca i zwrócenie całej historycznej przestrzeni placu mieszkańcom. Nadrzędne jest nadanie mu funkcji użytkowych, pozwalających mieszkańcom w pełni korzystać z jego potencjału. Konieczne jest wpisanie go pod względem architektonicznym i urbanistycznym w sąsiadujące otoczenie i krajobraz miejski. Plac powinien podkreślać atuty Trzebiatowa, perły średniowiecznej urbanistyki i architektury.
Nie ma wątpliwości co do słuszności przekształcenia Rynku Staromiejskiego w strefę pieszą, likwidując niepotrzebne, będące reliktem poprzednich ustrojów szerokie jezdnie asfaltowe. Wprowadzane zmiany powinny stworzyć atrakcyjną przestrzeń, która wciąga przechodnia i zachęca do pozostania w niej. Korzystając z rynku nie ograniczamy swojej percepcji do samego placu. Tę przestrzeń tworzą również osie widokowe i powiązania komunikacyjne. Historyczny podział odtworzonej nawierzchni za sprawą pasów z kostki granitowej rzędowej, które łączą wierzchołki placu z narożnikami ratusza, dzieli niejako plac na cztery pola o formie trapezów. Te powierzchnie, teraz wyraźnie widoczne, umożliwiają podzielenie placu na różne funkcje przy jednoczesnym utrzymaniu jego wizualnej jednorodności. Zdefiniowanie tych pól w oparciu o współczesne podejście do projektowania przestrzeni publicznych, zakładające innowacyjność i proekologiczne podejście do kształtowania wnętrz miejskich, stanowi jedną z głównych idei przyświecających temu projektowi przebudowy.
Jednym z podstawowych założeń programowych jest uzyskanie przestrzeni, w której mogliby z przyjemnością przebywać i integrować się mieszkańcy. Dla turystów plac powinien stanowić obowiązujący element zwiedzania miasta. Miejsce na kawę, lody, odpoczynek i podziwianie historycznych perełek będącymi elementami charakterystycznymi dla Trzebiatowa / m.in. fresk ze słoniem na jednej z przyległych kamienic.
Kreując nową przestrzeń, starano się podporządkować ją najbardziej charakterystycznym funkcjom miastotwórczym, niezbędnym we współczesnej agorze. Ma to być miejsce gdzie toczy się życie mieszkańców, odbywają się wydarzenia publiczne, polityczne ale też osobiste i toczy się zwykłe codzienne życie. Dlatego podzielono plac na części funkcjonalne jednocześnie dbając o poczucie jego integralności, zacierając granice między nimi poprzez dodanie nowoczesnych elementów wystroju architektonicznego. Strona wschodnia placu to przede wszystkim wejście do budynku Urzędu Miasta. To najbardziej oficjalna przestrzeń, na której znajdują się wysokie maszty z flagami, a mieszkańcy załatwiają spraw urzędowe. Ruch jak na całym placu będzie pieszy, ale z możliwością dojazdu do budynku w ważnych okolicznościach służbowych oraz np. do Urzędu Stanu Cywilnego – za specjalnym pozwoleniem. Z tej strony zaproponowano powstanie ogródków letnich uatrakcyjniających przestrzeń placu i umożliwiających przyciągnięcie mieszkańców i turystów.
Stronę północną przeznaczono na ważne wydarzenia w mieście. Pełni on funkcję miejską – otwartą, miejsce tętniące życiem, przeznaczone do organizowania festynów, jarmarków, okazjonalnych kiermaszów, okolicznościowych imprez plenerowych wymagających rozstawienia tymczasowej, małej sceny, boisk dla turniejów streetballowych, lodowiska, a nawet mini kolejek i karuzel. To miejsce związane zarówno z promocją miasta, edukacją jak i rozrywką i rekreacją. Formalnie ta część rynku zostaje pozbawiona stałych elementów wystroju architektonicznego, aby zapewnić jak największą przestrzeń bez tzw. „potykaczy” dla widzów, ruchu pieszego i wyżej wskazanych funkcji tymczasowych. Na czas różnego rodzaju imprez, pieszojezdnię jednokierunkową można wyłączyć z użytkowania. Zaplecze techniczne dedykowane eventom planuje się zlokalizować w przyziemiu północnego skrzydła ratusza, jak to obecnie funkcjonuje. Jako jeden z nielicznych dodatkowych elementów w pobliżu ratusza zaplanowano ustawienie mobilnych „urban kanopee ”, czyli roślinnych zacienień, dających oddech w letnie dni, a obok stoliki dla chętnych do gry w szachy czy warcaby.
Strona zachodnia to pas zieleni dający namiastkę placu do odpoczynku dla dzieci i dorosłych. To współczesna miejska łąka, po której bez skrępowania mogą biegać młodsi i starsi. Nie wyklucza się tam postawienie leżaków czy innych mebli miejskich. Zaplanowano tu też czasowe wystawy czy mini galerie w formie standów , które można dowolne ustawiać w przestrzeni. To najbardziej nieformalne miejsce rynku. W tej części znajdują się betonowe siedziska, będące mocnym akcentem kompozycyjnym, skąd otwierają się osie widokowe na wieżę tutejszego kościoła.
Strona południowa to mała dżungla, oaza odpoczynku, z największym nasyceniem zieleni, bezpośrednie nawiązanie do rzeki Regi przepływającej przez Trzebiatów, ale i nawiązanie do morza, znajdującego się tylko 10 km na północ. Strzelające w górę strumienie wody, podświetlone wielobarwnymi źródłami światła ożywione dźwiękiem nie tylko dają orzeźwienie w upalne dni, ale stają się miejscem relaksu dla dorosłych i zabaw najmłodszych użytkowników. To też atrakcja dla turystów. W tej zielonej przestrzeni zaplanowano dużą ilość ławek do odpoczynku. To dogodne miejsce dla osób czekających na spotkanie czy starszych mieszkańców miasta oraz turystów podziwiających jego uroki. We wschodnim krańcu tego mini parku ustawiono symbol miasta, rzeźbę Słonia, będącego dumą mieszkańców i ogromną atrakcją dla odwiedzających Trzebiatów.
Założenie podziału przestrzeni placu na poszczególne strefy organizuje go, pozwala na odnalezienie miejsca „tylko dla siebie”. Do każdej z jego stref dostajemy się z głównego traktu podkreślonego układaną rzędowo ciętą kostką granitową.
Wzór posadzki placu koresponduje z ideą przyświecającą zaprojektowaniu indywidualnym mebli miejskich, kwietników, donic, siedzisk, czy parkletów w oparciu o geometrie okręgu, pozwalającej na wyraźne odróżnienie elementów historycznych i nowoprojektowanych.
Materiał z którego wykonano nawierzchnię strefy miejskiej to kostka granitowa, układana we wzór koła. Wzór posadzki placu koresponduje z ideą przyświecającą zaprojektowaniu indywidualnym mebli miejskich, kwietników, donic, siedzisk, czy parkletów w oparciu o geometrie okręgu, pozwalającej na wyraźne odróżnienie elementów historycznych i nowoprojektowanych. Historyczne pasy okalające Ratusz i dzielące plac na trapezy wykonane będą z ciemno szarej kostki granitowej układanej rzędowo. Chodniki znajdujące się wzdłuż kamienic i w obszarze ogródków gastronomicznych z jasno szarych płyt granitowych. Na całej powierzchni placu przewidziano zastosowanie pogrążonych krawężników i obrzeży grantowych tak aby maksymalna różnica wysokości wynosiła 2cm co zapewni możliwość wygodnego poruszania się także osobą z niepełnosprawnościami. Siedziska i platformy z desek drewnianych, odpowiednio zaimpregnowanych.
Nawierzchnia ma nie przyciągać uwagi, kolorystyka i wzór jest prosty i subtelny. To katalog mebli miejskich, indywidualnie zaprojektowanych dla tego przedsięwzięcia decyduje o klimacie miejsca i przeznaczenia danego miejsca na placu. Zadane linie wprowadzone w posadzkę porządkują przestrzeń i naprowadzają na elementy, które chcemy napotkać poruszając się po rynku.
Zakłada się ograniczenie ruchu kołowego na projektowanym obszarze do niezbędnego minimum. W miejscu dwóch, pozostałych pieszojezdni jednokierunkowych w osiach wschód zachód i zachód-wschód (ul. Wincentego Witosa i Wojska Polskiego) projektuje się tzw „woonerfy”, wprowadzając elementy nawierzchni z kostki granitowej pozwalające spowolnić ruch, wzdłuż nich lokalizując 12 miejsc postojowych do parkowania równoległego na ograniczony czas postoju i przecinając to zielenią niską i średniowysoką.
Ważnym aspektem programowym jest dostosowanie funkcji placu do potrzeb mieszkańców z dbałością, o to, by powstało miejsce, w którym będą chętnie przebywali i z którym będą się mogli identyfikować. W każdym miejscu rynku znajdzie się miejsce, w którym można usiąść i zatrzymać się na krótką bądź dłuższą chwilę.
Koncepcja oświetlenia placu zakłada zastosowanie nowoczesnych technologii LED, które jest i bezpieczne i energooszczędne, ale daje też możliwości manipulowania jego kolorem i natężeniem, nadając obiektom ciekawy, nowoczesny charakter. Murki i siedziska posiadać będą wpuszczane oświetlenia boczne, a ławki i parklety będą oświetlane od dołu wzdłuż krawędzi ściany ławki, dając intymność siedzącym, a jednocześnie lekkie wrażenie lewitacji. Strefa publiczna rynku posiada oświetlenie w postaci lamp wysokich, oraz rozsypanych w posadzce punkcików świetlnych, dających efekt gwieździstego nieba. Strefy zielone będą oświetlane za pomocą reflektorów, co doda lekkości i zapewni bezpieczeństwo. Cała przestrzeń rynku jest dostępna dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Istotnym elementem składowym projektu podnoszącym jego walory ma być zieleń. Planowana przebudowa skupiona na zmianie funkcji nie będzie pełna bez nasadzeń ozdobnych krzewów i drzew. Stworzenie swoistego „zielonego mikroklimatu” na pewno wyróżni planowaną realizacje na tle wielu innych, gdzie użycie jedynie „betonu” przyniosło skutek odwrotny od zamierzonego. Na każdej z planowanych stron placu znajdą się zielone akcenty zachęcającego do przebywania w tych przestrzeniach. Na południowo-zachodnim najbardziej słonecznym planowane jest ich szczególnie dużo. Stworzone z nasadzeń drzew zielone parasole lub konstrukcje z pnączami będą chronić latem przestrzeń przed przegrzaniem, pnącza, drzew i krzewy stworzą ciekawe kompozycje a dodatkowo wraz z przestrzenią z wodą podniosą latem wrażenie przyjemnego chłodu pochodzącego z wilgotnego powietrza. Tworzywem, na którym będziemy pracować to zieleń wysoka – np. formowane nasadzenia okazałych drzew, zieleń średnia składająca się z monokulturowych rabat krzewów i pnączy oraz traw ozdobnych, a także niska w postaci trawników stanowiących zielone dywany przeznaczone do wypoczynku. Elementy wyróżniające kompozycje wielopędowość drzew, krzewów szczególnie atrakcyjna przy wieczornym podświetleniu ale również ozdobne trawy nawiązujące do nadmorskiego sąsiedztwa. Dobór odmian i gatunków opierać się będzie na założeniu atrakcyjności zieleni o każdej porze roku – również zimą, gdzie zastosowane zostaną gatunki zimozielone, ale również na wytrzymałości i odporności na trudne miejskie warunki. Planuje się stosowanie antysmogowej roślinności. Przewiduje się system odzysku deszczówki, która będzie służyć do podlewania zieleni. Powyższe rozwiązania urbanistyczno – architektoniczne oparte o szeroką analizę funkcji ekologicznych i współczesnego podejścia do projektowania przestrzeni publicznych mają za zadanie wykorzystać potencjał tego miejsca, odkryć na nowo jego możliwości użytkowe i atrakcyjność przestrzeni. Zwrócona do użytkowania dla mieszkańców i przyjezdnych ma integrować i zachęcać do wspólnego przebywania.
